Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου 2008

Οι αληθινοί βομβίνοι του γένους Bombus spp.



Η κοινωνία των αληθινών βομβίνων, δηλαδή όλων των βομβίνων εκτός των βομβίνων κούκων (Psithyrus) που αποτελούν κοινωνικά παράσιτα τους, αρχίζει με τα πρώτα λουλούδια της άνοιξης. Τότε βγαίνουν από το χειμερινό τους λήθαργο τα συζευγμένα θηλυκά (κοινός βασίλισσες). Αφού οι βασίλισσες τραφούν για λίγες μέρες με νέκταρ και γύρη, αρχίζουν να ψάχνουν για κατάλληλη τοποθεσία, όπου θα φτιάξουν τη φωλιά τους. Ανάλογα με το είδος τους οι βασίλισσες θα φτιάξουν φωλιές επιφανειακές ή υπόγειες. Δείχνουν προτίμηση σε περιοχές όπου υπάρχουν πολλά αγριόχορτα και υφίστανται τη λιγότερη διαταραχή, όπως μέσα σε πυκνές στρώσεις από βρύα, ανάμεσα σε θάμνους στα όρια δασών ή λιβαδοχωραφιών . Τα είδη των βομβίνων που φτιάχνουν υπόγειες φωλιές, πολλές φορές ανακαλύπτουν εγκαταλειμμένες ποντικοφωλιές και χαμηλές κοιλότητες μέσα σε υπαίθριες περιφράξεις τις οποίες αξιοποιούν.

Η βασίλισσα, αφού τακτοποιήσει τη φωλιά της, θα αρχίσει μια νέα αποικία γεννώντας τα πρώτα της αυγά (5 έως 8). Το πρώτο αυτό διάστημα της άνοιξης η βασίλισσα δραστηριοποιείται σα μια ασκητική (μονήρη) μέλισσα, δηλαδή κάνει μόνη της όλες τις εργασίες εντός και εκτός της φωλιάς. Οι πρώτες μέλισσες που εκκολάπτονται είναι μικρόσωμες εργάτριες (ατελή θηλυκά) και βοηθούν τη βασίλισσα στην περιποίηση του γόνου. Όταν αυξηθεί ο αριθμός των εργατριών, η βασίλισσα περιορίζεται στη φωλιά της όπου αφοσιώνεται στην ωοτοκία.

Ορισμένες από τις εργάτριες τη βοηθάνε στην περιποίηση του γόνου ενώ οι υπόλοιπες δραστηριοποιούνται ως συλλέκτριες, συλλέγοντας γύρη και νέκταρ από την ύπαιθρο.Ανάλογα με το είδος του Bombus, κάποια περίοδο μέσα στο καλοκαίρι, σταματάει η εκτροφή εργατριών και αρχίζει η παραγωγή αρσενικών (κοινώς κηφήνες) και ανεπτυγμένων θηλυκών (νέες βασίλισσες). Το διάστημα αυτό η αποικία βρίσκεται στη μεγαλύτερη ακμή της. Μέσα στη φωλιά που αποτελείται πλέον από μια ακανόνιστη κηρήθρα διαμέτρου 15-25cm, υπάρχει η βασίλισσα μαζί με περίπου 100 έως 400 εργάτριες, γόνος κάθε κάστας, γύρη και λίγα αποθέματα σε νέκταρ - μέλι.



Φωλιά Bombus terrestris

Φωτογραφία από http://www.wildbienen.de/





Η εκκόλαψη των πρώτων αναπαραγωγικών μελών της αποικίας σηματοδοτεί την αρχή της φθοράς της αποικίας. Εκκολάπτονται οι τελευταίες λιγοστές εργάτριες και η βασίλισσα, ηλικιωμένη πλέον, δεν μπορεί να ελέγξει τις ολοένα και λιγότερες εργάτριες της αποικίας οι οποίες χάνονται σιγά-σιγά. Τα αρσενικά άτομα, οι κηφήνες, αφού καθίσουν για λίγες μέρες στη φωλιά, θα φύγουν για να αναζητήσουν παρθένες βασίλισσες και δε θα ξαναγυρίσουν. Οι νέες βασίλισσες, αφού συζευχθούν στην ύπαιθρο με τους κηφήνες, θα χρησιμοποιήσουν ως καταφύγιο για λίγες μέρες ακόμα τη μητρική τους φωλιά, έως ότου βρει η καθεμιά ένα κατάλληλο μέρος για το χειμερινό της λήθαργο όπως βορινές τοποθεσίες καλά προφυλαγμένες με αρκετή βλάστηση. Την επόμενη άνοιξη, όσες βασίλισσες επιβιώσουν το χειμώνα θα ξαναρχίσουν το βιολογικό κύκλο των βομβίνων.





Σχηματική αναπαράσταση κύκλου ζωής βομβίνου Bombus spp. σε εύκρατη χώρα (Αναγνωστόπουλος, 1996: προσαρμογή από Prys – Jones,1991)




_________________________________
Σημείωση Βομβίνοι gr



Η αναφορά στην παρούσα ανάρτηση γίνεται ως εξής:


lingistis. 2008. Οι αληθινοί βομβίνοι του γένους Bombus spp. Βομβίνοι gr (26.09.2008) http://bumblebeegr.blogspot.com/2008/09/bombus-spp.html

ORCID iD iconhttps://orcid.org/0000-0003-4116-8910

Copyright Βομβίνοι gr. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με σαφή αναφορά στην πηγή.

2 σχόλια:

markos aliprantis είπε...

Στο χωράφι μου φέτος το καλοκαίρι γινόταν χαμός από φωλιές βομβίνων.Τις ανακάλυψα όταν είδα τις κότες να κυνηγάνε κάτι και πήγα κοντά.Τι να δώ; 50-60 τρυπούλες περίπου ανά 25-30 εκατ. μεταξύ τους και να μπαινοβγαίνουν βομβίνοι.Το σημείο είναι κάτω από ελιά και μάλλον με το σκαπτικό στό όργωμα θα τις χαλάσω αναγκαστικά(κάτι που δεν θέλω)Προτείνεις να κάνω κάτι άλλο;

ΧΑΤΖΙΔΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ είπε...

Παιδεία καλημέρα. αυτοί οι βομβίνοι πουλίουνται στο εμπόριο (τις φέρνουν από Ολλανδία) για γονιμοποίηση στα φυτά σε θερμοκήπιο γύρο στα 100 ευρώ σε χάρτινη κυψέλη. Αυτές οι μέλλισες κρατάνε γύρω στους 6 με 7 μήνες και μετά εξαφανίζονται. Πάντως είναι κρίμα να χαλάσεις τις φωλίες, αν μπορείς αντί να σκάψεις το χώμα στο σημείο που λές, απλώς θέρισε τα χόρτα..